Kelime anlamına baktığımızda Mitos; efsane, masaldır. Logos; bilim aslında efsane bilimi mi diyelim, masal bilimi mi diyelim. Nasıl aktarılmış; söylene söylene aktarılmış.
Kulaktan kulağa aktarılmış. Pek tabi ki her toplumun her kültürün mitosları var ama biz burada ağırlıklı olarak Yunan mitoslarından bahsedeceğiz. Günün sonun da dünyanın yaradılışı bu şekilde Kaos’tan oluşan bir düzenden bahsediyoruz aslında tam olarak bu.
Bildiğimiz toprak ana arkasında Uranos ve bunların döl’leri dir. Döl’ler diye anlatılır mitoloji dersinde mesela Uranüs ile Gaya’nın dölleri diye anlatılır. O yüzdende bu şekilde söyleyeceğiz.
Mitoloji Dinler Bağlantısı
Mitolojinin dinlerle bağlantısı olabilir mi? Bizim din dediğimiz kurumsallaşmış şeyle bir bağlantısı var mı? Sizce. Bire bir var.
İfijenya’nın kurban ediliş sahnesi Agamemnon ve İfijenya. Babası Agamemnon (İfijenya bir kız) yanlışlıkla Artemis’in geyiklerinden bir tanesini vuruyor. Artemisin hışmından da korkuyor bu arada yola çıkıyor.
Troya ya doğru yola çıkıyor fakat bu sırada gemisinin ilerlemesi için ihtiyaç duyduğu rüzgarlar kesiliyor. Rüzgar yok ilerleyemiyor bunun üzerinde Agamemnon’un yanında ki Agamemnon’a diyor ki kızını kurban et. Agamemnon da istemeden İfijenya’yı kurban etmeye karar veriyor. Fakat Artemis bir yerden olayı izliyor.
Son anda Artemis İfijenya’ya kıyamıyor ve gökten bir geyik gönderiyor. İfijenya yerine geyik kurban ediyorlar. Herhalde bu hikaye Hz. İbrahim ve koç olayını Hz. İsmail olayını aklınıza getirmiştir.
İşte mitoslar bunlar. Daha sonra Prometeos ne yaptı?
İnsan’ı yarattı. Prometeus ; adı önceden gören anlamına gelir. Kendisi Titanların soyundan gelir. Prometeus’un 3 tane kardeşi var ama mitolojide karşımıza çıkan kardeşi Epimeteus. Bunlar bu kardeşler Prometeus ve kardeşleri akıl gücü bakımından diğer tanrılarda üstündüler.
Fakat bu güçlerini tanrıların tanrısı, tanrıların babası, Olumpos’un en tepesinde oturan Zeus’a karşı gelmek için kullandılar. Zeus bu durumdan hiç hoşlanmadı. Aslında Prometeus’un bir kahin olduğu da söylenir bazı söylencelerde.
Prometeus bir gün bir kehanette bulunur der ki; Zeus bir gün tahtından yani Jüpiter’den bahsediyoruz inecek.
Prometeus insanı yaratır kilden ve daha sonra ateşi insanlığa armağan eder. Bu insanlığı güçlendirir. İnsanlığın bu kadar güçlenmesi Zeus’un yani Jüpiter’in hiç hoşuna gitmez. Bu yüzden Prometeus’u cezalandırmak ister. Onu Kafkas dağlarında bir kayaya bağlar.
Her gün bir kartal gelir Prometeus’un karaciğerini yer. Gece karaciğer tekrar oluşur. Kartal gelir ertesi gün yine yer. Burada sonsuz bir işkence yapıldığı anlatılıyor Prometeus’a aslında.
İnsan oğlunun aslında Prometeus tarafından yaratıldığı daha doğru bir ifadeyle yapıldığı aslında geç bir dönemde İsa’dan önce 4.yy’da ortaya çıkmıştır. Prometeus suya ya da gözyaşlarına kil karıştırmıştır. Ve ölümlü ilk varlığın bedenine biçim vermiştir. Sonra çamurdan yapılmış bu edene yaşam soluğu üflemiştir. Herhalde bu hikaye de bir yerlerden tanıdık geldi. Adem ile Havva’nın yaradılışına benziyor.
Yarattı mı insanı. İyice Zeus’u kızdırdı. Üzerine birde ateşi insanlığa verdi mi? İnsanlık gelişsin diye Zeus iyice küplere bindi gitti Prometeus’u bu şekilde cezalandırdı. Sonra zaman geçtikten sonra birde ölümsüz ya ölemiyor sürekli acı çekiyor orada. Sonra Zeus’un oğlu kıyamadı Prometeus’a gitti Prometeus’u kurtardı. Burada aslında Prometeus diyor ki;
benim cezam ancak Zeus yok olduktan sonra biter. Aslında burada özgürlük için bir savaş veriliyor. Altta anlatılmak istenen şey özgürlüğün savaşı çünkü Prometeus burada tanrıların düzenine karşı çıkıyor. Biliyor başına gelecekleri ama yine de özgürlük için o tanrıların iktidarı var ya ona son vermek için aslında buna karşı çıkıyor.
Özgürlük mücadelesi Prometeus’un yaptığı burada vurgulanmak istenen. Çünkü insanlığa ateşi verirken aslında burada kullanılan metefor yaratıcılığı, bilimi ve uygarlığı veriyor insanlığa ama bu tanrı Zeus’un hoşuna gitmiyor. Çünkü insanın ilerlemesini istemiyor. Aslında bura da diktatörlüğe karşı bir duruş var. Ve iktidar tarafından çok ciddi cezalandırılıyor.
Hergün karaciğerini yedirterek. Bu arada Jüpiter karaciğeri temsil ediyor astrolojide. Bu arada Hefayistor’a yaptırıyor bu Kafkas dağlarında kayaya bağlıyorlar ya bunu yapanda Hefayistos. Çırılçıplak bağlıyorlar. Dolayısıyla Prometeus’u bazı kaynaklarda Desmotes olarak görürseniz bunun manası zincire vurulmuş Prometeus’tur.
Prometeus’tan sonra Zeus insanları cezalandırmaya karar veriyor. Ve kadını yaratıyor. Mitoloji bu şekilde. Tanrıça görünümlü, güzel bedeni olan Hefayistos’tan istiyor (Hefayistos demirci tanrı sonra Vukanus olarak çıkacak haritada karşımıza) Hefayistos’a diyor ki bir güzel beden yarat, toprağı suyla yoğur. Onu çekici yap Athena bedeni süslüyor.
Afrodit ona zarafet veriyor. Hermes ise onu şeytani bir zekayla kandırma yeteneği veriyor Pandora’ya. Ayrıca konuşma yetisini de Merkür veriyor. Çünkü Merkür iletişimi gösteriyor. İsmi veren de Hermes Pandora adını da Hermes veriyor.
Pandoranın anlamı bütün tanrılardan armağan demektir. Pandora ya da bir tane kutu veriyorlar eline. Hadi bakalım git Prometeus’un kardeşinin yanına hani şu Epimeteus’un yanına. Azra Erhat kitabında der ki; Epimeteus abisi Prometeus gibi akıllı değildi aptaldı. O yüzden bu hediyeyi o kadını görünce hemen kabul eder. Çünkü Prometeus tembihliyor. Kardeşine diyor ki; Zeus’tan gelen hiçbir hediyeyi kabul etme. Prometeus akıllı.
Pandora’nın çekiciliğine karşı koyamadı Pandora’yı eş olarak aldı.
Pandora bir süre sonra merakına yenilir. Ve hani eline kutu vermişlerdi ya kutuyu açar. Kutunun içinden hastalık, acı, bela, kötülükler panik olur hemen kapatır. İçinde tek bir şey kalır kutunun “umut” ama diğer hepsi dünyanın dört bir tarafına dağılır. İşte Pandora’nın kutusu. İşte ilk insanın yaratılışı dünyanın yaratılışı Yunan mitolojisine göre bu şekilde. Mitoloji genel anlamıyla bu.
Share this content:
Ucretsizegitimal sitesinden daha fazla şey keşfedin
Subscribe to get the latest posts sent to your email.